İçinden Bisiklet Geçen Kitaplar

Bisiklet Kitaplığımda Neler Var?

Bu yazımda yol anılarımdan farklı olarak size bisiklet kitaplığımda hangi kitaplar var ondan bahsetmek istiyorum. Aslında bu yazıyı hazırlamak uzun zamandır aklımdaydı. Ancak bir türlü oturup yazmak için zaman ayıramamıştım. Ta ki geçenelerde bir arkadaşım beni arayıp “hani bize bisiklet kitabı önerecektin” diye sorana kadar!

Eğer benim gibi bisikleti bir yaşam biçimi haline dönüştürdüyseniz çok iyi bilirsiniz ki hafta sonu bisiklete binmek asla yetlerli olmaz. Hafta sonu bisiklete binmenin yanına evin her yanını bisikletli materyallere dönüştürmeye kadar gider bu konu. Arkadaşlarınız bisikletten bahsetmiyorlarsa eğer sıkılırsınız. Televizyonda bisiklet dışında bir spor haberine tahammül edemez, onu kapatırsınız. Bisikletten hoşlanmayan hiç bir insanı ne olursa olsun hayatınıza ortak edemezsiniz. 

Bisikletin olduğu gibi kitaplarda benim hayatımda önemli bir yer tutuyor. Küçüklüğümden beri okur olduğumu söyleyebilirim. Bu yaşıma kadar çok çeşitli konularda okudum. Siyasetten tarihe ve felsefeye kadar çok geniş bir perspektifte okumalar yaptım. Hayatım bisikletle kesiştikten sonra itiraf etmeliyim ki her şeyi bir yana bırakıp bisikletle ilgili konulara yöneldim. Bu doğrultuda da okumalarımı değiştirdim. Bu konuda belki de bir koleksiyonere giden bir hayatım var. Şu ana kadar bunu söylemek benim için zor ama yine de sizinle elimde bulunan kitapları derleyip paylaşmaya karar verdim. Aslına bakarsanız liste çok uzun. Yazıda okuyacaklarınız benim kitaplığımda bulunan kitaplar. Aralarında hala yazmadıklarım da var. Ve varlığından haberdar olmama rağmen hala alıp okuyamadıklarım var. Hepsini zaman içinde okuyup bu listeye ekleyeceğimden emin olabilirsiniz. Sizden istediğim bir şey var yine de. eğer bu listeyi eksik görürseniz lütfen aşağıda ki yorum kısmına eksik gördüğünüz kitapları ekleyin. Hep birlikte onları da okuyup yorumlayalım ve listeme ekleyelim. Hepinize şimdiden iyi okumalar!

1. San Francisco’dan Tahran’a Bisikletle Dünya Turu / Thomas Stevens

Thomas Stevens’in bisikletiyle çıktığı bu maceralı yolculuk aslına bakarsanız dünya üzerinde bisikletle çıkılan yolculuklar arasında ilk sırada yer alıyor. Neden derseniz Stevens bisiklet turuna başladığı tarih epey eskiye dayanıyor. 1884. Evet yanlış okumadınız. Bu bisiklet tutkununun 1884 yılında gerçekleştirdiği bisikletli yolculuğunu anlatıyor. Yaşadığı dönemi düşünecek olursak oldukça zor şartlarda yapılmış bir bisiklet turu olduğunu söylemem gerekiyor. Zaten kitabı okurken başından geçen maceraları, zorlukları gayet açık ve akıcı bir dille anlattığını sizde göreceksiniz. 

Kitapta o zamanların Türkiyesine de çokça yer verilmiş. Eğer o zamanın Türkiyesini ve Türk insanını bisikletli bir seyyahın gözünden okumak isterseniz bu kitap tam size göre diyebilirim.

Kitap Pozitif yayınlarından Nisan 2009 tarihinde yayınlandı ve 511 sayfadan oluşuyor.

“Bisikletle dünya turu bilinmeyen dillere, yabancı alışkanlıklara ve başka inançlara sahip insanlar arasında sadece kendi anlayış ve cesaretiye yol alan bir gezginin hikayesidir.” (arka kapak yazısından alıntı)

 

2. Bin Tanrılı Ülkeye Bisikletle Yolculuk / Sinan Cömert

Kitabın sunuş kısmında yazarının da söylediği gibi içinde bisiklet, gezi,doğa, mitoloji ve tarihle dolu bir kitap olduğunu söylemek istiyorum. Kitabı okurken bisikletli gezginin maceralarına ortak olurken aynı zamanda tarih ve mitoloji bilgileride alıyorsunuz. Kitap ortaya çıkarılırken bilgi deposu olmasına ve görselliğe büyük önem verilmiş. Öyle ki kitapta gezginin çektiği fotoğraflardan bisiklet çizimlerine, gezilen yerlerde nerede ne yenir, görmeniz gereken yerler  bilgisine kadar pek çok bilgiye ulaşabiliyorsunuz. Ayrıca her yazının başında ünlü kişilerin geçmişte söylediği özlü sözlere de yer verilmiş ve bana göre çok iyi düşünülmüş.

Kitap Paris yayınlarından Eylül 2017 tarihinde yayınlandı ve 374 sayfadan oluşuyor.

“Ozan Orpheus’un Trakyası’ndan Hektor’un Troyası’na, Diogenes’in Sinop’undan Homeros’un güneş bahçesi Egesi’ne uzanan bir yolculuk…İnsandan çok doğaya, buluta, denize, serçeye, balığa güvenen ve inananların yolculuğu…” (arka kapak yazısından alıntı)

 

3. Hayata Ylculuk / Hasan Söylemez

Hasanı şimdilerde Afrika yolculuğuyla tanısakta aslında o beş parasız Türkiye turuyla tanındı. İşte bu kitap Hasan Söylemez’in 2010 yılı Temmuz ayında başlayan ve 8 ay süren bisikletle Türkiye yolculuğunu anlatıyor. Bu yolculuk diğerlerinden oldukça farklı bir yolculuk. Çünkü Hasan yola çıkmadan önce banka kartlarını kırıyor, cebinde ki son parayı da çocuklara vererek düşüyor yola. Beş parasız Türkiye turu olarak adlandırdığı yolculuk çok güzel bir dille anlatılmış. Birbirinden ilginç anıları okurken aynı zamanda kendi içinizde bir sorgulama yapacak ve belki de bu kitaptan ilham alarak işinizi, okulunuzu bırakıp yola düşeceksiniz!

Kitabın sonunda aynı zamanda bir gazeteci ve fotoğrafçı olan Hasan Söylemez’in bu tur sırasında çektiği birbirinden güzel fotoğraflar da yer alıyor.

Kitap Hayykitap yayıncılıktan Nisan 2015 yılında yayınlandı ve 206 sayfadan oluşuyor.

“Yolunuzu kaybetmemenin tek yolu ruha dokunmaktır; kendinizin, insanların ve tabiatın ruhuna…” (arka kapak yazısından alıntı)

4. Pedalla Türkiye / Serkan Taşdelen

Serkan Taşdelen ismi Türkiye’de tur bisikletçiliği yapan pek çok insanın bildiği bir isim. Serkan şimdilerde Muğla’da bir bisiklet dükkanı işletse de o bisikletiyle Türkiye’yi köy köy, kasaba kasaba dolaşan bir isim. Tam anlamıyla ülkede bisikletiyle gitmediği yer yok diyebiliriz Serkan için. İşte bu kitapta da Türkiye turununun bir kısmını anlatıyor. 

Serkan kitabında yol anılarının yanı sıra geçtiği yol hakkında bilgilerde veriyor. Blog sayfasında yazar gibi her günün sonunda kilometre bilgilerini, bisiklet kullanma süresini ve gün içinde ulaştığı en yüksek hız bilgisini veriyor. Aynı zamanda kendi çektiği fotoğraflarda kitapta yer alıyor.

Kitap Kuğu Kitap yayınevi tarafından 2014 yılında yayınlandı ve 327 sayfadan oluşuyor.

“Bu basit alet hem beni işe götürüyor hem de ilk pedal çevirmeye başladığım andan itibaren yüzüme nereden geldiği belli olmayan sebepsiz bir gülümseme yerleştiriyordu.” (arka kapak yazısından alıntı)

5. Pedalımda Beş Ülke / İnci-Soner Sarıhan

İnci ve Soner Sarıhan çifti uzun zamandır bisikletle yolculuk yapan öğretmen bir çift. Şimdilerde dünyaya gelen oğulları Tibetle birlikte dünyayı dolaşmaya devam etselerde bu kitap henüz çift oldukları dönemde bisikletleriyle yaptıkları Türkiye-İran-Pakistan-Hindistan ve Nepal turunu anlatıyor. Çift yol anılarını yazarken klasik kitap kurgusunun dışına çıkıp yaşayıp gördüklerini beş maddeyle anlatıyor. Bu beş madde içinde giysi, otel, lezzet, hayvan, yemek kültürü, ahlak, gözyaşı gibi maddeler yer alıyor. Yine kitap içinde çiftin çektiği birbirinden güzel fotoğraflarda yer alıyor.

Kitap Optimist yayıncılıktan 2013 yılında yayınlandı ve 184 sayfadan oluşuyor.

“1 hayal, 2 öğretmen, 5 ülke, onlarca şehir,yüzlerce köy, binlerce renk, doku, tat, festival, milyonlarca pedal, milyarlarca insan.” (arka kapak yazısından alıntı)

6- Bisikletle Hayal Turu / Zeynep Serhan Koşal

Bu kitap için yazarın kendi hayatından derlediği öykülerden ve anılardan oluşuyor diyebiliriz. Bisikletle hayal turunu okumayı çok seviyorum. Dili öyle şiirsel ki her hikaye içine alıp sizi o ana götürmeye ve bisikleti yeniden sevmenizi sağlıyor. Her anı şiirsel bir dille anlatıldığı gibi kitap içinde birbirinden güzel fotoğraflarda yer alıyor.

Kitap Babıali Kültür Yayıncılığı yayınlarında Ağustos 2007 tarihinde yayınlandı ve 197 sayfadan oluşuyor.

“ Bisiklet, insanın doyum merkezlerini hipnotize edici bir özelliğe sahiptir. Üzerinde tüketilen saatler ne kadar olursa olsun, hep eksik kalmışlık uyandırır.” (arka kapak yazısından alıntı)

7. Kahire – Kızıldeniz Bir Bisiklet Yolculuğu / Sibel Buğdaycı

Sibel Buğdaycı tarafından kaleme alına bu kitap bize üç arkadaşın Kahire’den başlayıp Kuaser şehrine Kızıldeniz boyunca yaptıkları bisiklet yolculuklarını anlatıyor. Kitap rakamlardan arınmış bir şekilde yolculukları süresince yaşadıklarını anlatıyor. Kitabı okurken yerel halk ve onların yaşantısı hakkında bilgiler edinebiliyorsunuz. İçinde tur sırasında çekilmiş fotoğraflar da barındıran kitap oldukça sade bir dille yazıldığından kolay okunuyor ve kendinizi Kızıldeniz kıyılarında turluyormuşçasına hissettiriyor.

Kitap Kalkedon yayınlarından Haziran 2011 tarihinde yayınlandı ve 123 sayfadan oluşuyor.

“Nil kendine has güzelliğini belki de çevresindeki çölle oluşturduğu tezat görüntüden alıyor; su ve susuzluk, yeşillik ve boz renkli çoraklık…sonsuza kadar uzanan boşluk, hayat, ölüm…” (arka kapak yazısından alıntı)

8. Bigamekibasuyake / Hülya Koç

Hülya Koç’un kaleme aldığı bu kitap benim sevdiğim tarzda rakamlardan arınmış bir bisiklet gezgininin iç dünyasına odaklanan günlük şeklinde tur hikayesini anlatan yazılardan oluşuyor. Kitabı okurken kıtayı geziyor hissinin yanında yazar Hülya Koç’un iç dünyasında yaşadığı değişimlere de tanık oluyorsunuz. Tek başına Güney Amerika kıtasında yapılmış bu yolculuğu ben soluksuz okudum ve sizin de soluksuz okuyacağınıza eminim.

Kitap YKY yayınlarından Mayıs 1998 tarihinde yayınlandı ve fotoğraflarla birlikte 237 sayfadan oluşuyor.

“ tek başına yolculuk yapmanın, yabancı bir kültür ve coğrafyada yalnız olmanın olanca zorluğu, öte yandan keşfetmenin heyecanı, zoru başarmanın getirdiği kendine güven…” (arka kapak yazısından alıntı)

9. Rüzgara Karşı / Juliana Buhring

Aslına bakarsanız bu kitap bir tur kitabı değil. Juliana Buhring’in bisikletle dünya rekoru kırdığı yolculuğunun hikayesini anlatıyor. Kitap kaleme alındığı zaman öyle düşünülmediğine eminim ama okuyunca siz de kitabın bir kişisel gelişim kitabı olduğunu anlayacaksınız. Rekor kırmaya çalışan ve sonrasında bunu gerçekleştiren yalnız bir bisiklet yarışçısının çektiği acılara, sıkıntılara belki de ilk defa tanık olacaksınız. Ben kitabı okurken duyduklarıma inanamadım ve her seferinde hayrete düştüm. Gerçek bir bisiklet yarışçısının tek başınayken nasıl bir mücadele içinde olduğunu bu kitabı okurken anlayabilir ve şaşırabilirsiniz. Macerayı, adrenalini sevenlere tavsiyemdir.

Kitap Garaj Kitap yayınlarından Haziran 2017 tarihinde yayınlandı ve 232 sayfadan oluşuyor.

“ O hepimize, büyük hayalleri gerçekleştirmenin mümkün olduğunu hatırlatıyor. Başucu kitaplarımdan biri!” (arka kapak yazısından alıntı)

10. Yarışçı / Tim Krabbe

Bu yazıyı hazırlarken yazacağım kitaplarıda masamın üstünde, bilgisayarımın yanında tutuyorum. Kitapları herhangi bir türe, sayfa sayısına göre ayırmadığım için ilk gözüme çarpan kitap hakkında yazmaya çalışıyorum. Ama bu kitap içi bir ayrıcalık yapmak istedim. Sırasının Rüzgara Karşı savaşan Juliana Buhring’den hemen sonra olmasını özellikle istedim. Yarışçı ismindende anlaşılacağı üzerine yarış sırasında bir bisikletçinin yarış sırasında ortaya çıktığı duygularını, yarış sırasında ki tecrübeleri ve uğradığı aksaklıkları anlatıyor. Kitabın arka kapağında yazdığına göre Hollanda’da 1978 yılında basılmış ve bisiklet sporuna gönül verenler tarafından kült kitap sayılıyormuş. Okurken bende oldukça heyecanlandım ve tavsiye edeceğim yol bisikleti ve yarış anılarının anlatıldığı çok güzel bir kitap.

Kitap ilk olarak 1978 yılında Hollanda’da yayınlandı. Daha sonra Eylül 2018 yılında Güz Özlen tarafından Türkçeye çevrilerek Zebreska yayınları tarafından yayınlandı. Kitap 140 sayfa

“ Yarışçı bir bisikletçinin yarışta yaşadıklarını, düşündüklerini, korkularını en güzel anlatan kitaplardan biri. Yol bisikletini anlamak için vazgeçilmez bir yapıt-Sarper Günsal (arka kapak yazısından alıntı)

 

11. Bisikletçiler – İki Teker Üstünde Geçen 200 Yıl / Michael Hutchınson

Adındanda anlaşılacağı üzerine bu kitap bisiklet tarihini anlatan bir kitap. Ancak yazar sıkıcı tarih kitaplarında olduğu gibi bisikleti kronolojiden ayırıp tüm öyküyü bir takım anılara bakarak anlatmaya çalışmış. Bence böyle yaparak hem okuması oldukça keyifli bir kitaba imza atmış hem de bisiklet tarihine oldukça yakından bakmamızı sağlayacak kaynak bir kitap olmayı başarmış. Bisiklet tarihini öykülerle okumak istiyorsanız ve benim gibi öyküleri seviyorsanız bu kitabı çok seveceksiniz.  

Kitap Ağustos 2018 yılında Profil Kitap yayınları tarafından yayınlandı ve 278 sayfadan oluşuyor.

“ Peki, bir vakitler herkesin ‘ihtiyaç’ gözüyle baktığı bu icat, bugün sadece bir spora ve hobiye mi düştü? Orası bilinmez; ama aradan 200 yıl geçse bile, iki tekerlekli özgürlüğün üzerinde giderken yüzünüzü okşayan o meltemin yarattığı mutluluk hissi, hiç değişmedi…” (arka kapak yazısından alıntı)

12. Tekerlekli Yalan-Lance Armstrong’un Düşüşü / Juliet Macur

Lance Armstong oldukça iyi bir bisiklet yarışçısıydı ve onu bu çevrede tanımayan yoktu. Ama yarışlara tekrar döndükten sonra patlayan ve bisiklet camiasında oldukça büyük bir skandala yol açan doping hikayesi sayesinde adını dünyada duymayan kalmadı. İşte bu kitap Lance Armstrong’un Fransa Bisiklet turunda kendisine üst üste birincilik getiren doping hikayesini belgeleriyle ve tanıklarıyla anlatıyor. Bir yarışçının yaşadıklarından ziyade yarışta dahil tüm organizasyonu ele alan bu kitabı okumalısınız.

Kitap ilk olarak 2014 yılında Amerika’da yayınlandı. Daha sonra Temmuz 2018 yılında Algan Sezgintüredi tarafından Türkçeye çevrilerek Domingo yayınları tarafından yayınlandı. Kitap 394 sayfa.

“ Ve karşınızda doymak bilmez bir hırsa sahip bir adamın kimi yerde acıklı kimi yerde gülünç kimi yerdeyse nefret uyandırıcı, yalanlarla örülü hikayesi çıkıyor.” (arka kapak yazısından alıntı)

13. Fransa Turu Tarihi / Jean François Mignot

Öyle yada böyle Fransa Turuna damgasını vurmuş bir isimden bahsetmişken sırada ki kitap Fransa Turu tarihini anlatan bu kitap olsu istedim. Kitap yukarıda bahsettiğim kitapların aksine bazı istatistik verilerle anlatılmış. Eğer verileri okumak size sıkıcı geliyorsa bana sıkıcı geldiği gibi size de sıkıcı gelebilir. Ama kitabı bitirdiğiniz zaman her zaman popüler ve göz önünde olan Fransa turu tarihi hakkında pek çok ince detay öğreneceğinizi bilmelisiniz. Aynı zamanda Fransa hakkında da daha önce bilmediğiniz bilgileri de öğrenebileceğiniz güzel bir kaynak kitap olmuş.

Kitap NotaBene yayınları tarafından 2015 yılında yayınlandı ve 117 sayfadan oluşuyor.

“ Ticari amaçlı bir spor gösterisi olan Fransa Turu hiç kuşkusuz dünyanın en büyük spor yarışlarından biri oldu.” (arka kapak yazısından alıntı)

14. Her Saniye Değerlidir / Lance Armstrong

Bu kitap piyasaya çıktığında daha henüz Armstrog’un doping yaptığı kantlanmamış ve deliller su yüzüne çıkarılmamıştı. O zamanlar o bir kanseri yenen kahraman, her yarışta birinci gelen profesyonel bir yarışçıydı. Kitap Armstrog’un ağzından kendi yaşam hikayesini çok akıcı ve biraz da maslası bir dille anlatıyor. Ben okurken çok keyif almış ve kendisine hayranlık duymuştum. Armstrog’un hayat hikayesini, yarışlarda neler hissettiğini öncesiyle ve sonrasıyla merak ediyorsanız mutlaka bu kitabı okumalısınız. Tabi ki kitapta doping hikayelerinden bahsetmediğini ve Armstrog’un bir kahraman gibi anlatıldığını tahmin etmişsinizdir.

Kitap ilk olarak 2003 yılında Amerika’da yayınlandı. Daha sonra Temmuz 2006 yılında Tülin Penso tarafından Türkçeye çevrilerek Goa yayınları tarafından yayınlandı. Kitap 223 sayfa.

“ Her alanda yaşam mücadelesi verenlere yeni bir bakış açısı kapandıracak ve destek olacak Her Saniye Değerlidir, Armstrong’un hayranlarını canlandıracak ve büyüleyecektir.” (arka kapak yazısından alıntı)

15. Marco Pantani’nin Ölümü – Bir biyografi / Matt Rendell

Marco Pantani’nin yaşam öyküsü hiç bir yarışçının yaşam öyküsüne benzemiyor. Hem yaşantısı, hem yarış hayatı hem de otel odasında ölümüyle oldukça farklı bir yöne sahip. Kimileri için o gelmiş geçmiş en iyi bisiklet yarışçısı kimileri içinse uyuşturucu ve doping müptelası bir bağımlı. Ne olursa olsun bu kitap marco’nun hayatına bir ışık tutuyor ve onu daha yakından tanımamızı sağlıyor. Kitabı ön yargıdan uzak sadece bilmek için okumanızı tavsiye ederim.

Kitap ilk olarak 2006 yılında Londra’da yayınlandı. Daha sonra  2016 yılında Çağdaş Gümüşoluk tarafından Türkçeye çevrilerek NotaBene yayınları tarafından yayınlandı. Kitap 416 sayfa.

“ O yalnız öldü. Hepimiz utanmalıyız. Hepimiz suçluyuz…-Maradona-” (arka kapak yazısından alıntı)

16. Elveda Porsuk – Lemond, Hinault Ve En Güzel Fransa Turu / Richard Moore

Fransa Turu dünyanın önde gelen yarış organizasyonlarından yapan şey ne diye soracak olursanız bana, muhtemelen her turda çıkardığı akıl almaz ve hayranlık uyandıran hikayeler diyebilirim. İşte bu kitapta o hikayelerden birisine odaklanıyor ve karşımıza okuması oldukça keyifli ve bilgilendirici bir tur hikayesi çıkarıyor. Okurken bisikletin ne kadar da zorlayıcı psikolojik bir savaş olduğuna tanık olacaksınız.

Kitap ilk olarak 2011 yılında Amerika’da yayınlandı. Daha sonra  2018 yılında İbrahim Yılmaz tarafından Türkçeye çevrilerek Zebreska yayınları tarafından yayınlandı. Kitap 321 sayfa.

“ Daha bitmedi; en güçlü kimse yarışı o kazanacak.” (arka kapak yazısından alıntı) 

17. Bisiklet Öyküleri / Aydın İleri

Öyküleri okumayı oldu bitti çok sevdim. Bu yüzden bu kitap bisikletli öyküleri bir araya toplamış çok değerli bir kitap benim için. İçinde farklı yazarlar tarafından yazılmış 73 farklı öykü bulunuyor. İçinde Can Dündar, Hüsnü Arkan, Sunay Akın gibi farklı kulvarlarda yer alan ünlü isimlerin yazıları bulunduğu gibi henüz ünlenememiş  ama yazmayı ve bisikleti çok seven yazarların öyküleri de bulunuyor.

Kitap Yitik Ülke Yayınları tarafından Kasım 2015 tarihinde yayınlandı ve 280 sayfa.

“ Barış ve doğa için, sağlıklı bir hayat ve özgürlük için dönen tekerler hiç durmasın. Yaşasın bisikletli yaşam!” (arka kapak yazısından alıntı)

18. Şeytan Arabasının Yolcuları – İçinden Bisiklet Geçen Hayatlar / Sinan Cömert

Bisiklet kitaplarının en taze olanı ve benim en son okuduğum bisikletle dolu bir kitap. Gerek içinde ki çizimler olsun, gerekse anlatılan öyküler olsun hepsi birbirinden güzel. Sinan Cömert ikinci kitabında bu kez bize ünlü isimlerin bisikletle olan hikayelerini anlatmış. Bu yüzden kitabın ismi ‘İçinden Bisiklet Geçen Hayatlar’ olmuş. Kitabı okurken bu isimlerin hem bisikletle olan bağını öğreniyor hem de onların daha önce bilmediğiniz yanlarını öğreniyorsunuz. İncelikle ve titizlikle hazırlanmış bir kitap. 

Kitap Dost yayınları tarafından Ekim 2019 tarihinde yayınlandı ve 247 sayfa.

“Bisiklete zevk için binmiyorum. Bir yere ulaşmak için sürüyorum, ama evime ulaşmak anlamında söylemiyorum. Demek istediğim, kendimi bir yere ulaştırmak için sürüyorum.” -william Saroyan- (arka kapak yazısından alıntı)

19. Velosipet İle Bir Cevelan – 1900’e Doğru İstanbul’dan Bursa’ya Bisikletli Bir Gezi / İbnul Cemal Ahmet Tevfik 

Belge niteliği taşıyan bir kitap daha. 1890’lı yılların sonunda, bisiklet meraklısı istanbullu bir genç tarafından Bursa ve çevresine yapılmış bir bisiklet yolculuğunu anlatıyor kitabımız. Bu kitabı sadece bisiklet meraklıları okumamalı. O tarihlerde İstanbul’u, Bursa’yı, Mudanya’yı merak edenlerde bu kitabı mutlaka okumalı. O zamanların mekanlarına ışık tutarken aynı zamanda insanların yaşayışlarını da bir nebze olsa bize gösteriyor. Bu kitabın bize gösterdiği başka bir şey daha var ki o da şu an bile bir çok bisiklet gezgininin yapması gerektiği ama yapmadığı bir şey; not tutmak. Fotoğraf çekmek tamam ama belki de zor geldiğinden bir çok bisiklet turcusu not tutmayı yapmıyor. Ama not tutmak, yaşadığın çok küçük bir anı bile not defterine işlemek onu tur bitiminde ya da yıllar sonra açıp baktığımızda bize dönemin ruhunu anlatmak açısından çok yardımcı oluyor. Bu kitabın bisiklet turcusunun günlüğünden hazırlandığını düşünürsek eğer bu zamana kadar yapmadıysak bile bundan sonrası için yapacağımız günlük turlarımızda bile not tutmak, anılarımızı yazmak olmalıdır. 

Kitap Türkiye İş Bankası Kültür yayınları tarafından Ekim 2006 tarihinde yayınlandı. Kitaın çevirisini Cahit Kaya yaptı. 113 sayfa.

“Hamamlardan çalgılı gazinolara, mesirelerden köylere, derbentçilerden Boşnak ve Gürcü göçmenlere, otelcilerden demircilere, buz gibi kayaklardan bereketli meyve bahçelerine pek çok renk ve ayrıntıyla…” (arka kapak yazısından alıntı)

 

20. İstanbul Bisiklet Rehberi – Sana Dün Bir Seleden Baktım Aziz İstanbul / Aydan Çelik

İstanbul pek çok kişi tarafından bisiklete binmenin çok zor olduğu bir şehir olduğu söylenir durur. Bunu kabul etsek bile imkansız olmadığı gerçeğini değiştirmediğini de kabul etmemiz gerekiyor. Bu kitap Aydan Çelik tarafından yanılmıyorsam en az bir üç yıl verilerek, emek harcanarak hazırlanan rehber bir kitap. Eğer İstanbul’da oturuyor ve bisikletle gidecek yer yok diyorsanız kesinlikle bu kitaba göz atmamışsınızdır demektir. Kitapta bizzat denenerek hazırlanmış 41 güzergah bulabileceğiniz gibi tura çıkmadan önce yanınıza almanız gereken ekipmanlara dair hatırlatma listesi, İstanbul haritası ve akıllı telefonunuza okutarak yükleyebileceğiniz ve her bir tur rotasını içeren kare kod bulunuyor. Aydan Çeliğin İstanbul hakkında ki bilgileri, çizimleri ve fotoğrafları da bu kitapta yer alıyor. Bir İzmir yaşayanı olarak bu kitabı keyifle okudum ve izledim diyebilirim. 

Kitap Hil yayınlarından Ekim 2017 tarihinde yayınlandı ve 347 sayfa.

“ Bir şehri keşfetmenin en iyi aracı bisiklettir. Dik yokuşları, dar sokakları, kalabalık nüfusu ve yoğun trafiğine rağmen bu hakikat İstanbul için de geçerlidir.” (arka kapak yazısından alıntı)

21. Bi Tur Versene – Bisiklet Yazıları / Aydan Çelik

Kitaplığımda duran tek imzalı bisiklet içerikli ve içinde bana dair de anıların olduğu çok değer verdiğim bir kitaptır kendisi. Karşı Bisiklet süresince sevgili Aydan Çelik bize pek çok kez gerek yazılarıyla, gerek çizimleriyle, gerekse güzel sohbetiyle destek olmuştur. Bu kitapta kendisinin derleme yazılarından ve çizimlerinden oluşuyor. Kitabın ön sözünü yazan Bağış Erten “kitabı okuyup iki pedal çevirmeye heveslenmeyen bizden değildir.” diye bitirmiş yazısını. Bende ekleme yaparak bu kitabı okumayan bizden değildir diyerek destek olmuş olayım.

Kitap Optimist yayınlarından Kasım 2012 tarihinde yayınlandı ve çizimlerle birlikte 151 sayfa.

“ Bisikletin selesine oturan her canlı, vuslata ermiş aşık misali kör olur. Ve dünyayı, olduğu gibi değil, olmasını istediği gibi görür.” (arka kapak yazısından alıntı)

22. Cumhurbaşkanlığı Türkiye Bisiklet Turu’nun 50 Yıllık Öyküsü / Feyzi Açıkalın

Türkiye Bisiklet Turu elli yıldan fazla bir geçmişe sahip olmasına rağmen son bir kaç yılda popüler oldu diyebiliriz. Popüler olmasını Bisiklet Federasyonunun adını duyurmak için çaba harcamasının yanı sıra tur için seçilen güzergahın her sene tartışmalı olmasıda yatıyor diyebiliriz. Turu izleyen bisiklet severler memleketin o kadar doğal güzellikleri varken her seferinde köprülerin, otoyolların, sarayların tanıtılmasından şikayet ediyor doğal olarak. Fransa Turu, İtalya Turu, İspanya Turu ülkelerin doğal güzellikleriyle ön plana çıkarken bizde ki bu beton seviciliğini anlamak gerçekten çok zor. Kitaba gelince, adından da anlaşılacağı üzerine kitap her ne kadar somut veriler içeriyor gibi görünse de içinde barındırdığı kısa öykülerle okumamızı kolaylaştırıyor ve ondan sıkılmamamızı sağlıyor. Ve acı bir gerçeği arşiv fotoğraflarıyla yüzümüze vuruyor. Ellili altmışlı yıllarda bisikletçiler ve Türkiye Turu el üstünde tutuluyormuş ve gazetelerin baş sayfalarında haber olarak yer alıyormuş. Bugün geldiğimiz noktada satır aralarında bile bisiklet haberlerini görememek beni üzüyor açıkçası. Gün geçtikçe beton istilasına ve otomobil istilasına uğrayan topraklarımızı bu hale getirenlerin kimler olduğu sorgulamasını sizlere bırakıyorum. O günlerden bu günlere ne değiştiğini sorgulamamız gerekiyor.

Kitap Ege yayınlarından 2014 yılında yayınlandı ve 175 sayfa.

“ Kitabı yazdıktan sonra fark ettiğim, aslında üstünkörü değindiğim bu “insan öyküleri” beni skora dayalı bilgilerden daha çok etkiledi. Lezzetli bir yemeği bitirmeden diğerini düşünmek gibi bir şey yani!” (arka kapak yazısından alıntı)

23. Arabaların Uyuduğu Gün / Hye Eun Shin

Bu kitabı ironik bir şekilde yeğenim Ekin’e hediye kitap almak için gezindiğim kitapçı raflarında dolaşırken tesadüfen buldum. Kitap çocuklara çevreci bir hayatı aşılamayı amaçlıyor. Bunu da bisikletin üzerinden ve otomobillerin çıkardığı egzoz gazlarının yaşadıkları şehirleri ne kadar yaşanmaz hale getirdiklerinden bahsederek yapıyor. Kitabın ismi dünya’da pek çok şehirde uygulanan ‘Dünya Arabasızlık Günün’ den esinlenerek seçilmiş. Bir çocuğun akşam eve giderken zar zor yürüdüğü kaldırımlarının, caddelerinin otomobiller tarafından işgal edildiğini görünce yaşadığı yeri otomobilsiz hayal ediyor ve sabah kalktığında  Dünya Arabasızlık Günü’ diye bir uygulama olduğunu ve bu nedenle tüm sokakların, kaldırımların otomobilsiz olduğunu görünce mutlu olmasını anlatıyor. Siz de otomobilsiz olmaz diyenlerdenseniz ve bakkala bile otomobiliyle gidenlerdenseniz çocuk kitabı deyip geçmemeli ve bu kitabı mutlaka okumalısınız. Hatta çocuğunuza ya da benim gibi varsa yeğeninize yoksa komuşu çocuğunuza hediye olarak almalısınız.

Kitap ilk olarak 2015 yılında yayınlanmış ve daha sonra 2017 yılında Tübitak yayınları tarafından telif hakkı alınarak Zehra Nur Olgun çevirisiyle yayınlanmış ve 35 sayfa.

“ Dünyamız gittikçe daha büyük çevre sorunlarıyla baş etmeye çalışıyor. Bizler de doğaya zarar veren etkenler konusunda bilinçlenerek Dünyamıza destek olmalı ve onu tehlikelerden korumalıyız.” (arka kapak yazısından alıntı)

24. Bisikletim Vız Vız / Muzaffer İzgü

Bu kitap Ali ve Hilmi isimli iki arkadaşın çok sevdikleri ve hep düşünü kurdukları birer bisiklete sahip olma hikayelerini anlatıyor. Bana çocukluğum kitaplaştırılmış hissi verdi. Okuduktan sonra bir çoğunuzun kendi çocukluğundan bir parça bulacağına eminim. Kitap yedi yaş ve üstü çocuklar için öneriliyor. Bir kurgu da olsa iki çocuğun bisiklete ulaşma çabaları beni duygulandırdı doğrusu. Kitabı alıp sesli bir şekilde bir çocuğa okumak çok keyifli olacaktır diye düşünüyorum.

Kitap Bilgi Çocuk yayınları tarafından 1995 yılında yayınlanmış ve 55 sayfa.

25. Zaman Bisikleti / Bilgin Adalı 

Çocuk kitaplarından devam edelim öyleyse. Zaman bisikleti adından anlaşılacağı üzere zaman bisikleti üzerinden kurgulanmış bir roman. Yağmur ile Damla isimli iki arkadaşın zaman bisikleti icat etmeleriyle birlikte tarihsel bir yolculuğa uzanmalarını konu ediyor. Dokuz yaşından itibaren tavsiye ediliyor. İcatlarla, tarihle ve maceralarla dolu bir kitap ve hiç sıkmadan okunuyor.

Kitap Can Çocuk yayınlarından 2004 yılında yayınlandı ve 112 sayfa.

 

26. Bisiklet / Paul Fattaruso

Benim gibi bisiklet üzerine aforizmaları okumaktan keyif alıyorsanız bu kitap tam size göre diyebilirim. İçinde çizimlerle birlikte bisiklet hakkında düşünmenizi sağlayacak doksan üç adet aforizmalardan oluşuyor. 

Kitap Altıkırkbeş yayınlarından Temmuz 2015 tarihinde yayınlanmış ve 93 sayfa

“ Bisiklet, bisiklet olduğunu bilmez. Bundan şüphelenmez bile.” (arka kapak yazısından alıntı)

 

27. Bisiklet . Zen – Kent Ulaşımında Bisiklet / Juan Carlos Kreimer

Okuduğum en ilenç bisiklet kitaplardan birisi olduğunu söylemek istiyorum. Kendisi bisiklet alışkanlıklarımızı zen felsefesiyle harmanlayıp üzerine tekrar düşünmemizi sağlıyor. Ve kitap bisiklete dair bazı kabul edemeyeceğimiz, bize uzak gelen cümleleriyle tartışma yaratmaya aday. Bisiklete farklı açılardan bakmak ve bu güne kadar bildiklerinizi sorgulamak istiyorsanız bu kitabı mutlaka okumalısınız.

Kitap ilk olarak 2012 yılında yayınlanmış ve daha sonra 2015 yılında Habitus yayınları tarafından telif hakkı alınarak Ata Atay çevirisiyle yayınlanmış ve 167 sayfa.

28. Veledrom Sincapları – Bir Bisiklet Ve Direniş Öyküsü / Christian Lax

Çizgi roman ve bisiklet severleri böyle alalım! Tabi tarih severleri de unutmamak gerekiyor. Bu kitap çok başarılı bir şekilde muhteşem üçlüyü bir araya getirip bize hem okumalık hem de seyirlik bir şölen sunuyor. Bizi işgal yıllarında ki Paris’te bir velodroma götürüp bisiklet sevgisinin arşa değer başka bir yanını gösteriyor. Ülkemizde veledrrom kültürü olmadığı için onu sadece Eurosport yayınlarından tanıyoruz. Ama bu kitap bizi velodromlarda neler olduğunu, yarışlar sırasında neler yaşandığını tanık olmamızı sağlıyor. Kitapta ki öykünün yaşanmış olaylarla kurgulanarak yazıldığını da ekleyelim tabi ki.

Kitap Zebreska yayınlarından Aralık 2017 tarihinde yayınlanmış. Kitabın çizimleri ise kitabın yazarı Christian Lax tarafından yapılmış ve 86 sayfadan oluşuyor.

“ Tarihin en karanlık dönemlerine ait bu hikayeyi bir soluka okudum, o ahşap zeminli karanlık velodromda zamana karşı yarışmış gibi” – Prof. Dr. İrfan Türetgen – (arka kapak yazısından alıntı)

 

29. Yeşil Bisiklet / Haifaa Al Mansour

Bu kitapta genç bir kızın hayalleriyle ve hayallerini süsleyen bisikletiyle birlikte hayata meydan okuyuşunu görüyoruz aslında. Kitabı okurken bir yandan da yasakların ne kadar anlamsız olduğunu, insan hayatını ne kadar zora soktuğunu göreceksiniz. Bisikletinse nasıl bir özgürlük hareketine dönüştüğünü ve özellikle kitabın geçtiği Suudi Arabistan’da kadınlar için ne denli önemli olduğunu göreceksiniz.

Kitap Siyah Kuğu yayınlarından Mayıs 2017 tarihinde yayınlanmış. Kahraman Türel Uluocak tarafından Türkçe’ye çevrilmiş ve 359 sayfa.

“Vecide’nin hikayesini okurken onun umut dolu mücadelesine ortak olacak, yasaklara ve engellere rağmen hayallerinin peşinden koşan bu kız çocuğunu seveceksiniz.” (arka kapak yazısından alıntı)

30. Bisiklete Övgü / Paul Fournel

Kitabın adını duyduğunuzda bile yüzünüzde oluşan gülümsemeyi görebiliyorum. Emin olun kitabın çıkacağı haberini aldığımdan beri benim yüzümde de sizinkine benzer bir gülümseme oluştu. Yıllardır bisiklet süren ve bisiklete bir tutkuyla bağlanmış olan bizim gibi insanlar için başta kitabın yazarı Paul Fournel tarafından ve yayınevi Zebreska tarafından bizlere verilmiş en güzel hediyelerden birisidir bu kitap.

Yazar bisiklet sürenlerin yakından tanıdığı duygulara, düşüncelere tercümanlık etmiş diyebiliriz. Kitabı okurken pek çoğunuz pek çok konu başlığını okuduğunda bile benzer duyguları yaşadığınızı ve benzer duygularda olduğunuzu hatırlayacak ve içinizden ‘ben neden bir kitap yazmıyorum’ diye düşüneceksiniz. Kitapta kısa hikayeler büyük harfler kullanılarak yazılmış. Bu sayede kolay okunduğunu söyleyebilirim. Ben kitabı iki günde okudum ve genel olarak hikayelerden keyif aldığımı söyleyebilirim. Bir bisiklet sevdalısı olarak sizin de sıkılmadan ve yer yer gülümseyerek okuyacağınızdan eminim.

Kitap Marion Dupeyrat ve İbrahim Yılmaz tarafından Türkçe’ye çevrildi ve Zebreska yayınları tarafından Mart 2020 tarihinde yayınlandı. Kitap 255 sayfadan oluşuyor.

” Fournel, bu spora olan tutkusunu, bisiklete özel bir ilgisi olmayan okurlar için dahi anlatımın büyüsüne direnmeyi zorlaştıran bir ustalıkla iletiyor.” -Adma d’Heurle- (arka kapak yazısından alıntı)

31. Yol / Feyyaz Alaçam

Feyyaz benim bisiklet sürmeye başladığım ilk zamanlarda tek başına Türkiye Kıyıları Turu yapıyordu. O yıllarda bir çok bisiklet kullancısının bir araya geldiği, pek çok kaynak bilgi bulduğu bisiklet forum sayfalarında yazıyor ve yaptığı turu kendi çektiği güzel fotoğraflarla ve sözcüklerle anlatıyordu. Kendisinden İlham aldığım ve bir gün ben de uzun soluklu bisiklet turu yapacağım dediğim insandı Feyyaz. Öyle ki sonralarda tanıştık ve dost olduk. Dostluğumuz o yıllardan beri sürüyor.

Feyyaz bu kitabında hem daha önce farklı ülkelere yaptığı dört bisiklet turunu kısaca anlatıyor hem de yolculukları sırasında zihninde oluşan hayata dair düşüncelerini okurlarıyla paylaşıyor. Bu kitapta sadece farklı ülkelere yapılmış olan bisiklet turunu değil aynı zamanda Feyyazla birlikte hayatı sorgulayacak; aile, doğa, cesaret gibi kavramlara farklı açıdan bir bakış açısını göreceksiniz.

Kitap Sage yayıncılık tarafından yayınlandı ve 59 sayfadan oluşuyor.

32. İki Pedal Arasında / Mustafa İşcier

Bu kitap bisiklet kitaplığım için internette araştırma yaparken karşıma tesadüfen çıkmış bir kitap. Denk gelene kadar böyle bir kitabın varlığından haberdar değildim. Satın aldıktan sonra merakla sayfaları çevirip okumaya başladım. Kitabın içinde arkadaşlarımın olduğunu öğrendim ve benim de tur bisikletle geçtiğim yolları okudukça mutlu oldum.

Kitap, görme engelli bir bisikletlinin tur anılarından oluşuyor. Ayrıca yazar yazıların içinde bazı şairlerin şiirlerinden de alıntı yapmış ve bence çok güzel olmuş. Ve arka kapağında yazdığına göre üç aşamalı bir sosyal projesine de hizmet ediyor. O projeleri kitabın arka kapağında olduğu gibi size aktarıyorum:

” Birinci aşamada kitabın yarı geliriyle tandem bisikletlerin alınması ve yerel yönetimlerle işbirliği yapılarak tandemlerin engelli vatandaşların hizmete sunulması,

İkinci aşamada pilot ve yardımcı pilotların eşleşmesi ve iletişim kurmasını sağlayacak mobil bir yazılımın oluşturulması ,

Üçüncü aşamda ise İki Pedal Arasında’nın gören ve görmeyen tüm bisikletçilerinin deneyim ve düşüncelerinin paylaşıldığı bir e-dergiye dönüştürülmesi hedefleniyor.”

Kitap Cinius yayıncılık tarafından yayınlandı ve 75 sayfadan oluşuyor.

33. Belleville Tacı / Kadri Görkem Aka

Bu kitap için so zamanlarda okuduğum en keyifli bisiklet kitaplarından birisi olduğunu söylemem gerekiyor. Anlatılan hikayede çarpıcı insan hikayelerini bulabildiğiniz gibi bir bisiklet yarışında bisikletçilerin, antrenörlerin, takım sahiplerinin nasıl hareket ettiklerini de öğrenebiliyorsunuz. Kitap dışarıdan bakıldığında sayfa sayısı olarak başta nasıl biteceği konusunda gözünüzü korkutsa da okudukça hikayeye kendinizi kaptırıyor ve sayfaların nasıl bittiğini anlamıyorsunuz. Yazarın akıcı dilini ve anlattığı çarpıcı hikayeleri çok beğendim.

Kitap PKitap yayıncılık tarafından 2020 yılında yayınlandı ve 480 sayfadan oluşuyor.

” İnsanların gittikçe yozlaştığı günümüz dünyasında, bir nokta geliyor ki, insanlık ve ahlaktaki bu çöküşün bir parçası olmayı reddedenlerin, sadece bu yozlaşmaya dahil olmamaları yetmeyip, bununla savaşmaya başlamaları gerekiyor.

Belleville Tacı, Nisan İlkbahar’ın bu eşeği geçişinin hikayesi.” (arka kapak yazısından alıntı)

34. Epic Bike Rides of the Americas / Lonely Planet

Bu kitap America kıtasına ait tam bir rehber kitap. Eğer br gün bisikletinizi alıp Amerika kıtasını keşfetmek isterseniz bu kitabı yanınızda götürmenizde fayda var. Kitap yapısı itibariyle biraz kalın ve ağır ve bu yüzden bisiklet çantanızda taşımak istemeyeceğiniz bir cinsten. Ama kitabı oluşturanlar bunu düşünmüş olacak ki Kindle’ınıza atıp yolda yararlanmanız için e-kitap formatında da yayınlanmış. Ben bu kitaba kitaplığımda yer vermek istediğim için basılı halini almayı tercih ettim. Ama bir gün Amerika kıtasına bisiklet turuna gidersem e-kitap formatını da satın alıp Kindle’ımda yanımda götürmeyi düşünüyorum. Kitapta dediğim gibi Amerika kıtasına ait 200 rota bulunuyor. Bu rotaların nerede başlayıp nerede bittiğinden, kaç kilometre uzunluğunda olduğundan, nerede ne yiyebilirsiniz, nerede konaklayabilirsiniz gibi bilgileri veriyor ve kesinlikle çok faydalı. Ve her rotaya ait en an bir fotoğraf yer alıyor ve bu da kitabın görsel zenginliğini arttırıyor.

Kitap Lonely Planet tarafından yayınlanmış ve 320 sayfadan oluşuyor.

35. Epic Bike Rides of the World / Lonely Planet

Bu kitabı bir üstte bahsettiğim kitabın devamı halinde düşünebilirsiniz. Tek bir kıtaya odaklanmak yerine bu kez dünyanın en iyi 200 rotasından bahsedilmiş rehber bir kitap. Eğer br gün bisikletinizi alıp dünyanın farklı rotalarını keşfetmek isterseniz bu kitabı yanınızda götürmenizde fayda var. Kitap yapısı itibariyle biraz kalın ve ağır ve bu yüzden bisiklet çantanızda taşımak istemeyeceğiniz bir cinsten. Ama kitabı oluşturanlar bunu düşünmüş olacak ki Kindle’ınıza atıp yolda yararlanmanız için e-kitap formatında da yayınlanmış. Kitapta dediğim gibi dünyanın farklı ülkelerinden 200 rota bulunuyor. Bu rotaların nerede başlayıp nerede bittiğinden, kaç kilometre uzunluğunda olduğundan, nerede ne yiyebilirsiniz, nerede konaklayabilirsiniz gibi bilgileri veriyor ve kesinlikle çok faydalı. Ve her rotaya ait en an bir fotoğraf yer alıyor ve bu da kitabın görsel zenginliğini arttırıyor.

Kitap Lonely Planet tarafından yayınlanmış ve 328 sayfadan oluşuyor.

 

36. Demir Atlı Adam Serisi / Gürkan Genç ve Mine Pöge

Her bisiklet içerikli kitap yazıldığında, yayınlandığında çok seviniyorum ama bisikletli çocuk kitabı olduğunda daha da çok seviniyorum. Çünkü çocukların otomobillerle değil de bisikletlerle iç içe olması beni mutlu ediyor. İşte Gürkan Genç ve Mine Pöge’nin kaleme aldığı ‘Demir Atlı Adam’ serisi de böyle bir kitap. Hem çocukları hem de yetişkinleri Gürkan Genç’le birlikte uzak diyarlara götürüp hayal kurdurmayı başarıyor.

Seri dört kitaptan oluşuyor. Birinci kitap ‘Tanışma’, ikinci kitap ‘Mucize’,üçüncü kitap ‘Efsane’ ve dördüncü ve son kitap ise ‘Gerçek’ adını taşıyor. Her kitabın sayfalarında bu kitaba özel çizimleri ve Gürkan’ın seneler süren Dünya Turu sırasında çektiği fotoğrafları bulabiliyorsunuz. Kitaplar özel bir karton kutuda geliyor ve içinden Gürkan Genç ve Mine Pöge imzalı iki adet kartpostal çıkıyor. Kartpostalların arkasında ise yazarların imzasını taşıyan ilham veren iki güzel mesaj çıkıyor. Ben bu iki kartpostalı çok sıcak buldum ve çok iyi düşünülmüş bir ayrıntı olarak not ettim. 

Dört kitabı da okumuş birisi olarak söyleyebilirim ki bu kitap serisini alın, okuyun ve sonra yakınınızda ki bir çocuğa hediye edin. Çocukların hayal kurmasını güçlendirecek, bisiklete yönlendirecek ve bisikletli yolculuğa özendirecek daha iyi bir hediye bilmiyorum doğrusu. 

Kitap Ephesus  yayıncılık tarafından 2021 yılında yayınlandı ve toplam 400 sayfadan oluşuyor.

“Demir Atlı Adam, bir zamanlar terinden kan damlayan Ahal Teke atlarının torunu olan bisikletiyle dünyayı geziyor şimdi. Gezgin olmanın yanı sıra, edebiyatçı da oldu bu kitabıyla.” 

Üstün Dökmen (arka kapak yazısından alıntı)