Carraro E-Gravel

Bu yazımda size yaklaşık olarak iki aydır kullanmakta olduğum Carraro E-Gravel bisiklet hakkında edindiğim tecrübelerimi anlatmak istiyorum. Bu yazının daha önce ‘Brompton Deneyimim‘ isimli yazımda olduğu gibi inceleme yazısı değil tamamen tecrübelerimden oluşan “kullanıcı deneyimi” yazısı olduğunu belirtmek isterim. Bu nedenle bisikletin teknik ayrıntılarına çok az değinip teknik detaylarını öğrenebileceğiniz internet bağlantısını yazının sonuna ekleyeceğim.

Neden elektrikli bir bisiklet?

On iki yıldır bisiklet kullanıyorum ve bisikletin pek çok çeşidini bu zamana kadar kullanma şansım oldu. Ama bana bundan beş altı ay önce gelip elektrikli bir bisiklete bineceğimi, eve gelip bisikletimi tıpkı cep telefonumu şarj edermiş gibi şarj edeceğimi söyleseydiniz inanmazdım açıkçası. Bunun nedeni bisikletin felsefesine, beni her daim hareket halinde tutmasına sonuna kadar inanmış olmamdır. Hareket halinde olmak bana iyi geldiği için otomobilde, toplu ulaşım araçlarında kendimi mutlu hissetmiyorum. Ve ne kadar zorlansam da, yeri geldiğinde çok acı çeksem de bisiklet her zaman ilk tercihim olmuştur.  Bu nedenle bisikleti bırakmak istemedim. Beni on senedir tanıyan ve benimle bisiklet süren arkadaşlarım sol dizimin en az on yıldır ağrıdığını bilirler. Bu ağrı bu süre içinde belli aralıklarla bisiklete ara vermeme neden olsa da her zaman idare edilebilir nitelikte olmuştur benim için. Ama artık geldiğim noktada hiç geçmeyen bir diz ağrısıyla baş başayım ne yazık ki. Dizimin ağrısını bu on yıllık zaman zarfında pek çok yöntem deneyerek dindirmeye çalıştım. Bu yöntemler zaman zaman iyi geldi fakat artık dizimi düşünmekten, onu iyileştirmeye çalışmaktan yoruldum. Bu yüzden de elektrikli bir bisiklete geçmeye karar verdim.

Neden Carraro E-Gravel?

İşte burada Carraro markası E-Gravel modeliyle imdadıma yetişti. Elektrik kısmını bir yana bırakırsak eğer, adından da anlaşıldığı gibi bu gravel türü bir bisiklet. Yani hem asfalt şartlarında hem de arazi şartlarında sürebileceğiniz, kadrosuna bağlanabilen çantalar sayesinde uzun turlara çıkabileceğiniz ( bikepacking ) ve şehir hayatında da rahatlıkla kullanabileceğiniz, benim sıklıkla yaptığım gibi işe giderken de kullanabileceğiniz bir bisiklet. Bu özellikleri sayesinde Türkiye’de türünün tek örneği olduğunu söylememde fayda var. Eğer Carraro bu bisikleti çıkarmamış olsaydı kısıtlı seçenekler arasında elektrikli bir katlanır bisiklet ya da bir dağ bisikleti almaya mecbur kalacaktım. Mecbur kalacaktım diyorum çünkü Türkiye’de satılan pek çok elektrikli bisikletin bataryası kadroya entegre edilmeden ya suluk kafesinin bulunduğu yerde ya da arka bagaj demiri üzerinde görünür bir durumda olduğu için bana çekici ve güvenli gelmiyor açıkçası. Ama Carraro, E-Gravel modelinde bataryayı kadroya gizleyerek çok iyi bir iş çıkarmış gerçekten. Bisiklet bu yönüyle isim yapmış pahalı markalara alternatif oluşturmayı da başarmış. Ağırlık konusunda da pek çok katlanır bisikletten hafif olduğunu söylememde fayda var.

Elektrikli bisiklet deyince bir çoğunuzun aklına hani şu scooterlara benzeyen sağ tarafında gaz kolu olan, trafikte sessizce ilerleyen, bir çoğunuzun sessizliğinden güvenlik nedeniyle hoşlanmadığı ve üzeride hareketsizce oturduğunuz motorsikletimsi aletler geldiğini biliyorum. Bunun nedeni özellikle Avrupa’da çokça kullanılan pedal destekli elektrikli bisikletlerin ülkemizde hala yaygınlaşmamasından kaynaklandığını biliyorum. İşte bu bisiklet herhangi bir gaz kolu olmayan, sürüş sırasında siz pedal çevirdikçe destek sağlayan pedal destekli elektrikli bir bisiklet.

Peki pedal destekli elektrikli bisiklet ne demek?

Bisikletin kadrosunda dışarıdan bakınca fark edemeyeceğiniz bir batarya bulunuyor. Bu bataryayı bisikletle birlikte şarj edebildiğiniz gibi isterseniz yerinden çıkarıp bisikletten bağımsız olarak şarj edebiliyorsunuz. Orta göbekte ise Shimano E8000 marka bir motor bulunuyor. Gücü, bataryadan aldığı elektrikle bu motor sağlıyor. 

Siz pedal çevirmeye başlayınca motor devreye giriyor ve istediğiniz gücü sağlamaya başlıyor. Bu sayede de bacaklarınız ağrımıyor, yorulmuyor ve terlemiyorsunuz. 

Bisikletin bataryası kadroya entegre olduğu gibi isteğe bağlı olarak çıkarılıp şarj ediliyor olması çok büyük bir avantaj. Bu batarya kadroda kilitli olduğu için çalınma gibi bir risk bulunmuyor. Bisikleti alırken kilidi açıp bataryayı çıkarmanız için birisi yedek olmak üzere iki adet anahtar veriliyor. 

25 km/sa hızdan sonra ne oluyor?

Bu aşamadan sonra işte başta belirttiğim gaz kolu olan elektrikli bisikletlerden ayrılıyor ve bisikletin gerçek anlamıyla yeniden buluşuyorsunuz. Bu durum eğer herhangi bir sağlık probleminiz varsa ve pedal çevirmekte zorlanıyorsanız sizin için bir dezavantaja dönüşüyor doğrusu. Ama eğer sağlık probleminiz yoksa bisikletten kopmadığınız ve hala hareket edebildiğiniz için kendinizi mutlu hissediyorsunuz. Bisikleti yeni kullanmaya başladığım zamanlarda özellikle karşıdan esen sert rüzgar varken bu durumun dezavantajını ben de çok yaşadım. Bisiklet elektrik desteğini çektiği için dizimde ki ağrıları tekrar hissettim ve bisikleti boş yere aldığım hissine kapıldım. Ama kendinizi sürüş sırsında zorlamaz ve 25 km/h hızı aşmazsanız elektrik desteğini sürdürebilir ve batarya bitene kadar kendinizi yormadan, ağrı hissetmeden elektrik desteğiyle sürüşünüze devam edebilirsiniz.

Yokuş çıkarken

Yokuş kısmına özellikle bir alt başlık açma isteğimin nedeni bisikletin gerçek gücünü, gerçek anlamını en çok yokuş çıkarken hissediyor olmanız. Bisikletin sürüş sırasında kullanabileceğiniz üç modu bulunuyor. Bunlar sırasıyla eco mod, trail mod ve boost modu olarak sıralanıyor. Eco modunu düz yolda, trail modunu hafif eğimli yollarda ( ben düz yolda karşıdan esen rüzgar olduğu zamanda bu modda kullanıyorum) ve boost modunu da eğimin çok olduğu yokuşlarda kullanılıyor. Ben bisikleti çok dik (eğimin % 12-15 olduğu) yokuşlarda da denedim. Yokuş çıkmak o kadar kolaylaşıyor ki aynı yokuşu tekrar tekrar çıkasınız geliyor. Şaka bir yana ama bisikleti  boost moduna aldığınızda arkanızdan dört beş kişinin sizi ittiği hissine kapılıyorsunuz. Bu nedenle eğer yokuş çıkmayı sevmiyorsanız, çok yorulmak istemiyor, terlemek istemiyorsanız pedal destekli elektrikli bir bisiklet tam size göre. Yokuşları hızlı ve yorulmadan çıktığınız için de zamandan da tasarruf ettiğinizi söylemeliyim.

Bisikleti elektriksiz kullanmak

Arkadaşlarımın bana en çok sorduğu soru bisikleti elektriksiz yani normal bir bisiklet gibi kullanıp kullanamayacağımız. Bisikletin donanımı içinde Shimano’nun Gravel bisikletlere özel olarak ürettiği Shimano Grx grup seti bulunuyor. Bu sayede bisikleti elektriksiz normal bisiklet kıvamında kullanabiliyorsunuz. Bu benim bisikletin sevdiğim özelliklerinin başında geliyor. Kadronun üzerinde bulunan on/off tuşunu açıp açmamak size kalmış. Ben özellikle şehir içinde kullanırken elektrik desteği almadan sürmeye çalışıyorum. Eğer önümde beni zorlayacak bir yokuş yoksa, eğer karşıdan sert bir rüzgar esmiyorsa ve eğer kendimi çok yorgun hissetmiyorsam elektrik desteğini açmıyorum. Bisikletin performansının elektrik desteği olmadan da gayet iyi olduğunu söyleyebilirim. Sürüş sırasında klasik yol bisikletlerinde olduğu gibi yüksek bir performans sunmuyor olsa da özellikle şehir içinde düz yolda keyifli bir bisiklet Carraro E-Gravel. 

Burada bir parantez açarak elektrik desteğini sürüşe başlamadan açmanız gerektiğini belirtmek istiyorum. Eğer sürüş sırasında kadroda bulunan on/off tuşundan açarsanız bisikletin kafası karışıyor ve elektrik donanımında hata veriyor ve elektrik desteğinden faydalanamıyorsunuz. Bunun için tek yapmanız gereken sürüşe başlamadan önce  kadroda yer alan on/off tuşuna basarak sistemi çalıştırmanız. Daha sonra eğer isterseniz fren kollarında yer alan kontrol butonundan sistemi kapatıp açabilir ve yine elektrik desteğini istediğiniz yerde almaya devam edebilir ya da sistemi durdurabilirsiniz. 

Kontrol paneli

Son olarak size bisikletin üstünde bulunan ve elektrik sistemini kullanmanıza yardımcı olan kontrol panelinden bahsetmek istiyorum. Sistemi kontrol etmek için iki yönteminiz var. Birinci yöntem sol fren kolunda yer alan ve modlar arasında geçiş yapmanızı sağlayan yukarı aşağı yön tuşları. Bu kolları kullanarak kolaylıkla modlar arasında geçiş yapabiliyor sistemi açıp kapatabiliyorsunuz. Aynı kol üzerinde iç tarafta bulunan küçük bir düğme sayesinde gidonun üzerinde bulunan renkli lcd panelinde ki bilgilere ulaşabiliyor ve bunları istediğiniz şekilde değiştirebiliyorsunuz. Bir diğer yöntemse gidona bağlanmış Shimano’nun E8000 motorları için kullanmış olduğu 1.6” boyutunda renkli lcd paneli. Bu panel size standart bir yol bilgisayarında olan pek çok bilgiyi sunuyor. Ekranın küçük olması dışında sunduğu özellikler bakımından sürüş sırasında oldukça işime yarıyor bu küçük ekran. Sunduğu özellikler arasında anlık hızınız, ortalama hızınız, anlık saat, kadansınız, bisikleti toplam kaç kilometre kullandığınız, genel ayarlar, şarjınızın ne kadar kaldığı, ne kadar kalori yaktığınıza kadar pek çok bilgi bulunuyor. Bu sayede fazladan bir kilometre saatine ihtiyaç duymuyorsunuz. Ekranın tek eksiği navigasyon özelliğinin olmaması. Onu da navigasyon özellikli bir yol bilgisayarı alarak ya da cep telefonunuzu kullanarak bu eksiği kapatabilirsiniz.

Eksileri

Bisikleti kullanırken, olmasını istediğim ya da bu bisikleti ben tasarlasaydım bu üç özelliği de eklerdim dediğim üç eksiğinden bahsederek yazıma son vermek istiyorum. Kendi deneyimime göre bu isteklerimi üç başlıkta topladım. Umarım yetkililer bu isteklerimi görür ve gelecek yıl üzerinde çalışırlar.

-Üzerinde gelen lastiklerin arazi sürüşlerine uygun olmaması

-Entegre bir aydınlatma sisteminin olmaması

-Bilgi ekranının küçük olması

1. Lastikler

Birincisi üstünde gelen lastikler asfalt şartlarında çok iyi olsa da arazi şartlarına uygun değil. Bunun bir gravel bisiklet olduğunu düşünürsek üzerinde gelen lastiğin sadece asfalt değil arazi şartlarına da uygun olması gerektiğini düşünüyorum. Bu lastiklerle bir kaç kez toprak yola girdim ve düşme tehlikesi atlattım. Eğer bisikleti daha çok arazi şartlarında kullanacaksanız lastiklerini değiştirmeniz gerekiyor. 

( Bu yazıyı yayına almadan önce bisikletle gelen lastikleri değiştirdim. Fotoğraflarda bu yüzden iki farklı lastik görüyorsunuz. Amber yanaklı olanlar yeni aldıklarım. Yeni lastikleri hem asfalt yolda hem de arazi şartlarında denedim ve çok memnun kaldım).

( Burada yine bir parantez açarak toprak zeminde kaymanın sadece lastiklerden kaynaklı değil aynı zamanda boost modunda tırmanmaya çalıştığım için motor gücünden kaynaklı olarak kaydığımı düşünüyorum).

2. Entegre aydınlatma sistemi yok

Bir de bazı elektrikli bisikletlerde de olduğu gibi bu bisiklette de ön ve arka aydınlatma sisteminin olmasını isterdim. Diğer bir bisikletim olan Santos marka tur bisikletimi beş yılı aşkın bir süredir kullanıyorum ve üzerinde sabit bir aydınlatma sistemi olduğu için çok rahat ediyorum. Ama bu bisiklette gece sürüşlerinde harici bir aydınlatma sistemi kullanmam gerekiyor ve bunu sevmiyorum. Çünkü her sürüşten sonra ister pille çalışan, isterse usb üzerinden şarj edilen olsun pil durumlarını kontrol etmeniz gerekiyor. Bu açıdan baktığınızda sürdürülebilir bir sistem değil ne yazık ki. Carraro E-Gravel elektrikli bir bisiklet olduğundan sabit bir aydınlatma sisteminin olmasını isterdim doğrusu. 

3. Bilgi ekranı küçük

Bilgi ekranının küçük olması aslında Carraro’nun suçu değil. Nedense Shimano markası E8000 modelinde bu küçük led ekranı kullanmayı tercih etmiş. Oysa ki E6000 ve E6100 serilerinde daha büyük ekran kullandığını görüyoruz. Bunun neden böyle olduğunu yaptığım internet araştırmalarında bulamadım. Eğer siz biliyorsanız yorum kısmında belirtirseniz çok sevinirim.

Sonuç olarak

Carraro E-Gravel yukarıda saydığım göreceli eksilerine rağmen çok keyifli bir bisiklet. Ben bisikletimle her gün işe gidip geliyorum ve bu geliş gidişlerimde çok rahat ediyorum. İşe başlamadan önce normal bisikletlere göre çok daha az yoruluyorum, daha az terliyorum ve bana zamandan kazandırdığı için evden daha geç saatte çıkıyorum. İş dönüşlerinde ise çok yorgun olmadığım zamanlarda bisikletime binip normal bisikletlerde yaptığım gibi hafta sonu turlarına benzer uzun turlar yapabiliyorum. Canım asfalttan sıkıldığında ilk gördüğüm arazi yoluna sapıp tek tur içinde farklı deneyimleri yaşayabiliyorum. Rahatlıkla çanta bağlayabildiğim içinde yanıma gerekli tur ekipmanlarımı alabiliyorum. Tüm bu özellikleri bakımından Carraro E-Gravel ister şehir içinde, ister dağ etaplarında, ister uzun yolculuklarınızda güvenle kullanabileceğiniz bir bisiklet. Tabi ki bisikletin yanında verilen şarj aletini unutmamanız şartıyla.

Unutmamanız Gerekenler

Özellikle şehir içinde kullanırken bu bisikletin elektrik destekli bir bisiklet olduğunu ve üzerinde güçlü bir motor taşıdığını unutmamalısınız. Yaya bölgelerinde bisikleti Boost modunda bırakırsanız birden öne atılma özelliği yüzünden önünüzde ki bir yayaya ya da başka bir araca çarpabilirsiniz. Bu yüzden bu gibi alanlarda bisikleti mutlaka ya Eco mod’a almalı ya da sistemi tamamen kapatmalısınız. 

Bisikletin elektrikli olduğunu düşünerek nasıl olsa her şartta destek vereceğini sanmayın. Her zaman vites yardımıyla kadansınıza dikkat edin ve yüksek viteslerde kullanmaktan kaçının.

Arazi şartlarında yokuş çıkarken kontrollü olmayı unutmayın. Bisiklet tırmanış sırasında birden boost moduna aldığınızda birden öne doğru tırmanma refleksi göstereceğini bilin ve ona göre hazırlığınızı yapın. 

Bisiklet üzerinde daha kontrollü olmak istiyorsanız kesinlikle ama kesinlikle kilitli pedal ( spd ) ve uyumlu bir ayakkabı kullanın. Hatta bisikleti sadece uzun turlarda değil de benim gibi şehir içinde, günlük aktivitelerinizde kullanıyorsanız mutlaka çift taraflı pedal kullanın. Ayakkabınızın yol bisikleti ayakkabısı modellerinde olduğu gibi yürümenizi zorlaştıran modellerden ziyade dağ bisikleti ayakkabısı ( mtb ) ya da uzun turlar için tasarlanmış modeller arasından seçmeye çalışın. 

Eğer 100 kilometre ve üzerinde ya da bir kaç gün sürecek kamplı yolculuk düşünüyorsanız kesinlikle ama kesinlikle şarj aletinizi çantanıza atmayı unutmayın. Uzun sürüşlerde bisikletinizin bataryasını herhangi bir prizle şarj edebilirsiniz.

Shimano E8000:  https://www.shimano-steps.com/e-bikes/europe/en/product-information/mtb/e8000

Carraro E-Gravel: https://carrarobisiklet.com/elektrikli-bisiklet/e-gravel-11v-hd-28-2020/